Testen, is dat wel nodig?

Redenen om te testen

Er zijn naast deze eerste reden, namelijk bevestiging krijgen van de vermoedens dat je kind wel eens hoogbegaafd zou kunnen zijn, nog andere redenen waarom ouders hun kind willen laten testen.

Wanneer een school de nogal dikwijls moeizaam uitgesproken vermoedens van de ouders naast zich neerlegt en helemaal niet ingaat op de vraag van de ouders om toch maar wat uitdaging te bieden aan het kind, gaan ouders soms naar een testcentrum om het kind te testen en het woord ‘hoogbegaafd’ op een blaadje te zien. Zij doen dit omdat zo’n papiertje – de testresultaten dus – soms wel eens de ogen durft openen van leerkrachten of zorgcoördinatoren en de school dan pas in gang gaat schieten.

Andere ouders gaan testen omdat ze nu toch wel eens willen weten hoe ‘hoog’ de intelligentiescore van hun kind zou kunnen zijn. Dit lijkt een reden die wellicht voor sommigen van arrogantie getuigt, maar het is soms wel te begrijpen. Het geeft de ouders hierbij een indicatie van hoe moeilijk zo’n extreem hoogbegaafd kind het wel kan hebben om zich aan te passen aan zijn omgeving waardoor het kind op deze manier op veel meer begrip kan rekenen bij zijn ouders.

Het gebeurt ook wel eens dat het hoogbegaafde kind zélf vraagt om getest te worden om op die manier een bevestiging van zijn eigen identiteit te krijgen. Dit komt soms wel eens voor bij kinderen die een reeds geteste broer of zus hebben, die zelf vermoedelijk ook hoogbegaafd zijn, maar die hieraan gaan twijfelen omdat ze het nooit zwart-wit op papier hebben gezien.

Soms is het ook de school zelf die de vraag tot testen stelt, bijvoorbeeld om toegelaten te worden tot een kangoeroeklas of om te kunnen versnellen.

Testen als middel

Al deze redenen hiervoor vernoemd zijn echter niet de voornaamste redenen om over te gaan tot testen. Bij deze redenen wordt het testen eigenlijk een doel op zich, terwijl het testen eerder een middel zou moeten zijn, een middel om meer informatie te verkrijgen over het kind.

Op deze manier beperkt het testen zich ook niet tot het afnemen van één enkele intelligentietest, maar worden er ook bijkomende testen afgenomen als aanvulling. De hele testbatterij geeft zo een behoorlijk accuraat beeld van de kwaliteiten en de zwakkere punten van het kind. De testafnemer observeert het kind gedurende het testen en dit geeft, samen met de testresultaten, meer informatie over bijvoorbeeld:

• werkhouding
• uithoudingsvermogen
• motivatie
• verwerkingssnelheid
• zelfsturing
• leiderschap
• humor
• faalangst
• nauwkeurigheid
• …

Testcentra

Het belangrijkste bij het testen van hoogbegaafde kinderen is dat de testafnemer iemand is die een goede kennis heeft van hoogbegaafdheid en van hoe zo’n kinderen denken. Het komt regelmatig voor dat zo’n kind de eerste vragen veel te makkelijk vindt en gaat zoeken waar het addertje onder het gras zit; het kind zoekt het antwoord veel te ver waardoor het foutief antwoordt. Als testafnemer ben je genoodzaakt de test af te breken na drie foutieve antwoorden op een rij, maar zo’n hoogbegaafd kind kan soms pas op dreef komen als de vragen uitdagender worden. Het is dan van belang dat de testafnemer dit doorziet en tóch verder doorvraagt, mits bijkomende notering hiervan in het eindrapport.

Verder is het belangrijk dat je kind getest wordt in een omgeving die rustig is, waar het ontspannen kan zijn. Dus niet eventjes op de gang in school, terwijl de andere kinderen aan het spelen zijn op de speelplaats, wat helaas nog wel eens gebeurt.

Er zijn verschillende mogelijkheden waar je een kind kan laten testen. Het eenvoudigste en goedkoopste is bij het Centrum voor Leerlingenbegeleiding dat verbonden is aan de school. Dit is helemaal gratis. Niet elke CLB-medewerker echter heeft ervaring met hoogbegaafdheid. Informeer bij de testafnemer of ze wel voldoende op de hoogte zijn van hoogbegaafdheid en ervaring hebben met het testen van deze kinderen.

Ouders kloppen ook aan in privé-testcentra, in een privépraktijk van een psycholoog of psychiater. Naast het testen kunnen ze hier ook terecht voor eventuele bijkomende diagnostiek en/of begeleiding van hun kind. Als je doorverwijst naar zo’n centrum is het ook hier aan te raden om vooraf goed geïnformeerd te zijn over hun expertise op gebied van hoogbegaafdheid.

IQ-testen bij Hoogbloeier

Je kan een leerling of cliënt ook doorsturen naar de psychologen van Hoogbloeier om een uitgebreide IQ-test af te nemen. Via de Wechsler intelligentietesten (WPPSI voor kleuters, WISC-V voor kinderen en jongeren en de WAIS voor volwassenen) afgenomen door één van onze psychologen, kunnen wij eventuele hoogbegaafdheid diagnosticeren. Wij focussen ons echter niet enkel op het IQ-cijfer om te bepalen of een kind al dan niet hoogbegaafd is. Hoogbegaafdheid omvat zoveel meer dan een enkele IQ-score van meer dan 130. Er worden meteen ook handvatten aangereikt om jouw kind verder te begeleiden of voor jezelf. Voor ons ligt het nut van de testafname dan ook niet bij het kunnen bepalen van dat cijfertje. Al onderkennen we wel dat in sommige gevallen dit cijfertje net de deur opent naar extra uitdaging in schoolcontext of naar aanvaarding van je eigen hoogbegaafdheid. Meer informatie over testen bij Hoogbloeier vind je hier.

Soorten tests

Intelligentietests op de Nederlandstalige markt:

• WPPSI (Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence) van 2 tot 6 jaar
• WISC (Wechsler Intelligence Scale for Children) van 6 tot 16 jaar
• WAIS (Wechsler Adult Intelligence Scale) vanaf 16 jaar
• IST (Intelligentie Structuur Test) die door het CBO in Nijmegen gebruikt wordt als test voor groepsscreening in scholen
• Raven en SON (non-verbale testen)

Wat kan er nog worden gemeten:

• concentratietesten
• creativiteitstesten
• leerstijlen
• executieve functies
• dynamic assessment, meten van leereffect
• sociale en persoonlijkheidstest (zelfbeeld)
• prestatie en motivatietest
• didactisch niveautest